معبد گارنی گغارد کشور ارمنستان

کشور کوهستانی و کوچک ارمنستان (هایک یا هاپاستان به زبان ارمنی)، با مساحتی حدود سی هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر در اوراسیا و منطقه قفقاز جنوبی بین دو دریای سیاه و خزر واقع شده است و با کشورهای ایران، ترکیه، گرجستان، جمهوری آدربایجان هم مرز می باشد.
بخش اعظم این کشور از مناطق کوهستانی با کوه های آتشفشانی و ناهموار تشکیل شده است و حدود یک سوم از زمین های ارمنستان مرتعی و سرسبز هستند و تنها ۱۲ درصد از مساحت این کشور جنگلی و پر درخت می باشد. همچنین به دلیل کوهستانی بودن از زمستان های بسیار سرد و برفی برخوردار است.
کشور ارمنستان که به قرن ششم میلادی بر می گردد، حدود سه دهه است که به دلیل داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی نظیر: صومعه ها، شهرهای با معماری زیبا و تاریخی کهن، دارا بودن بزرگ ترین دریاچه آب شیرین منطقه قفقاز، بزرگ ترین قبرستان خاچکار ( تکه سنگ هایی که به عنوان سنگ قبر از آن ها استفاده می شد و حکاکی های بسیار زیبا و منحصر به فردی بر روی آن ها انجام شده است) و … به یکی از قطب های گردشگری به خصوص برای گردشگران ایرانی (یکی از کشورهای جهان است که ایرانیان برای ورود به آن نیاز به ویزا ندارند)، آذربایجانی و آمریکایی و کسانی که دوستدار طبیعت هستند، بدل شده است.
در این بخش به معرفی معبد گارنی (garni temple)، یکی از جاذبه های تاریخی هایک که یکی از کشورهای دنیا با دین رسمی مسیحی است، پرداخته می شود.

معبد گارنی معبدی به سبک روم باستان

یکی از جاذبه های توریستی کشور ارمنستان که گردشگران هنگام سفر به این کشور بازدید از آن را در برنامه ی گردشگری خود قرار می دهند و قدمتی نزدیک به دو هزار سال دارد، معبد رومی گارنی می باشد که در روستایی گارنی استان کوتایک (kotayk) و در نزدیکی شهر ایروان، پایتخت ارمنستان واقع شده است و معبد و بت خانه ای برای پرستش خدای خورشید «مهر» یا همان میترا بوده است.
تاریخ ساخت این معبد که به سبک معماری یونانی و رومی بنا شده است و نشان دهنده عمق روابط بین روم باستان و ارمنستان می باشد به طور دقیق مشخص نمی باشد اما طبق کتیبه ها و آثاری که طی کاوش ها و حفاری های قرن نوزدهم میلادی به دست آمده اند تاریخ تاسیس آن را قرن یکم میلادی و زمان پادشاهی تیرداد یکم که یکی از پادشاهان سلسله آشوری بوده است، تخمین زده اند.
معبد گارنی در محل قلعه ای به همین نام که به قرن سوم قبل از میلاد بر می گردد، ساخته شده است. در حقیقت اوایل صده ی اول میلادی و طی جنگ هایی که رخ می داد این منطقه و قلعه به دست رومیان باستان با پادشاهی نرون افتادند که آن ها این قلعه را به طور کامل ویران کردند.

معبد گارنی گغارد کشور ارمنستان

پس از آن و طی صلحی که بین رومیان و پادشاه آشوری ارمنستان ایجاد شد پادشاه روم در صدد جبران خسارت ها، هزینه ی بازسازی این قلعه را به تیرداد اول تقدیم کرد و پادشاه آشوری در سال های بین دهه شصت و هفتاد قرن اول میلادی قلعه را از نو بنا کرد که یکی از بخش های مهم آن که به طرز عجیبی حدود ۱۶۰۰ سال و تا قبل از ویرانی توسط زلزله ای که در قرن هفدهم میلادی رخ داد، از تخریب توسط مسیحی هایی که بسیاری از بنا ها را بعد از به روی کار آمدن مسیحیت در اوایل قرن چهارم ویران کرده اند و همچنین زلزله ها و جنگ هایی که در آن سال ها اتفاق می افتادند، و اشغال و تخریب قلعه توسط بسیاری از حکومت نظیر: رومی ها، سلجوقی ها و … ، در امان مانده بود، معبد گارنی بود که به سبک هلنی (معماری یونانی و رومی) ساخته شده است.
از این معبد که در قرن هفدهم میلادی به علت زلزله ویران شده بود تنها سنگ ها و کتیبه هایی باقی مانده بود که کاوشگران و باستان شناسان در قرن نوزدهم و بیستم میلادی طی حفاری هایی که در آن منطقه انجام دادند به آن ها دست یافتند.
پس از آن دولت ارمنستان در اواخر قرن بیستم میلادی تصمیم گرفت که به بازسازی این معبد بپردازد به همین دلیل با پرداخت هزینه ای و به سرپرستی باستان شناس معروف الکساندر ساهینیان این معبد را به همان شکل و ساختار اولیه آن که مستطیلی می باشد، در زمانی حدود شش سال بازسازی کرد.

معماری معبد گارنی

نما و معماری بخش بیرونی این معبد که از کاملا از سنگ بازالت ساخته شده است، از پلکانی متشکل از نه پله سی سانتی متری که تنها راه ورود به اتاق معبد یا همان سلا (cella)، که مساحتی برابر چهل متر مربع و ارتفاعی نزدیک به هفت متر دارد، ۲۴ ستون با ارتفاعی بیش از شش متر که دور تا دور این معبد را احاطه کرده اند، سقفی زیبا و شیب دار که بر روی آن نوشته هایی به زبان عربی و تزئیناتی به شکل گیاه حکاکی شده اند و مجسمه هایی از شخصیت اسطوره ای یونان و روم باستان «اطلس تینان» که در دو طرف این بنا قرار داده شده اند، تشکیل شده است.

بازدید گردشگران و توریست ها از معبد گارنی گغارد کشور ارمنستان

همچنین گفته می شود تندیسی از سر شیر بر روی این معبد قرار داشته که در اوایل قرن بیستم به موزه ی کشور انگلیس تحویل داده شد. اخیرا نیز تندیسی از باستان شناس تینان برای بزرگداشت آن در حیاط معبد قرار داده شده است
بخش داخلی این بنا یک اتاق ۴۰ متری می باشد که متشکل از ستونی در بخش مرکزی که محل قرار گیری تندیس خدای مهر یعنی میترا بوده است تاقچه ای زیبا و روزنه ای بزرگ مستطیلی شکل در سقف اتاق برای تامین روشنایی محیط می باشد.
از بخش های دیگر که گردشگران می توانند از آن ها بازدید کنند می توان به حمام پادشاهی و دو کلیسای سنت سایون و ماشتتز هایرپت اشاره کرد. همچنین آن ها می توانند با قدم زدن در این محوطه از محیط زیبای اطراف معبد و آب و هوای خوب آن منطقه لذت کافی را ببرند.
معبد گارنی امروزه نه تنها میزبان هزاران گردشگر از اقصی نقاط جهان است بلکه به مکانی برای انجام جشن های خاص همراه با رقص و پایکوبی مانند: جشن سال نو و جشن هایی که پاگانی ها (کسانی که به چند خدایی اعتقاد دارند) برگزار می کنند تبدیل شده است.

 منبع: سایت توریست های ایرانی